Temel öge nedir?

Bir cümlede bulunması zorunlu ögelere ya da Türkçede cümlenin kurulabilmesi için gerekli ögelere (özne-yüklem) temel öge denir.

Yüklem: Cümlede yargı bildiren sözcük ya da söz öbeğidir. Kurallı cümlelerde sonda, devrik cümlelerde başta ya da sondadır.

Başarı, istikrarlı çalışmanın ürünüdür.
Bu ay evden para yollayamayacaklarmış.
Elindeki kâğıdı eşine yaşlı gözlerle gösterdi.
Bağıra bağıra uzaklaştı evden genç kadın.
Bir bahar akşamı tanışmıştım onunla

Aşağıdaki cümlelerden hangisi, sadece yüklem grubundan oluşmuştur?

A) Böyle davranan insanlar, doğruları görmezlikten gelen kişilerdir.
B) Herkesin beğeneceği bir resim yapabilmek, çok büyük ustalık ister.
C) Bütün dünyanın hayranlıkla okuduğu Batı edebiyatının en tanınmış şairidir.
D) Dün otoparkta gördüğüm yaşlı adam, bir üniversitenin rektörüymüş.
E) Memleketimin güzel ormanları, bana her zaman huzur vermiştir.

Doğru yanıt: C (bütün dünyanın hayranlıkla okuduğu Batı edebiyatının en tanınmış şairi)

Özne: Cümlede bildirilen işi yapan ya da yargıya göre olan durumundaki cümlenin temel ögesidir. Özne, yükleme sorulan kim ya da ne sorusuyla bulunur.

Sen sanatın işlevini kesinlikle anlamamışsın.
Boyu uzun bir genç heyecanla içeri girdi.
Yazarın kimi şiirlerinde duygusallık ağır basar.
Birkaçı soruların tamamını çözdü.
Hepimiz aşktan konuştuk uzun uzun.

"Bilgisi çok olan kişi çevresine faydalı olur." cümlesinde altı çizili söz öbeğinin öge olarak özdeşi aşağıdakilerin hangisinde vardır?

A) Kalemimi, arkadaşımınkiyle değiştirdim.
B) Önceki hafta ailece Antalya'ya gittik.
C) Kendisini kısa sürede geliştirmeyi başardı.
D) Oturduğu yerden yavaş yavaş doğruldu.
E) Hoşumuza giden her şey sağlığa yararlı değildir.


Doğru yanıt: E  (bilgisi çok olan kişi-özne / hoşumuza giden her şey-özne)

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde sıfat tamlaması, özne göreviyle kullanılmıştır?

A) Başarı, istikrarlı çalışmanın ürünüdür.
B) Bu ay evden para yollayamayacaklarmış.
C) Elindeki kâğıdı eşine yaşlı gözlerle gösterdi.
D) Bağıra bağıra uzaklaştı evden genç kadın.
E) Bir bahar akşamı tanışmıştım onunla.

Doğru yanıt: D (genç kadın / sıfat tamlaması / özne)